เหตุการณ์สำคัญ ของ พระยาชัยสุนทร (โคตร)

•ปีกุน โทศก จุลศักราช ๑๒๑๓ ตรงกับปีพ.ศ. 2393 อุปฮาดเมืองสกลนคร(ลาว) รับราชการได้ 13 ปีก็ถึงแก่กรรม ท้าวเกษราชบุตรเมืองสกลนครได้กลับมารับตำแหน่งราชวงศ์เมืองกาฬสินธุ์และทำราชการที่เมืองกาฬสินธุ์ มีลูกหลานบางส่วนกลับไปเมืองกาฬสินธุ์ก็มีบ้างยังคงอาศัยเมืองสกลนครก็มีบ้าง ส่วนท้าวโคตรได้พาผู้คนมาอาศัยอยู่และหาที่ทำกินที่บริเวณตำบลบ้านไฮหย่อง(อำเภอพังโคน)แขวงเมืองสกลนคร และภายหลังพอที่จะตั้งเป็นเมืองได้จึงพาลูกหลานและบริวารลงไปกรุงเทพ เพื่อขอพระราชทานตั้งตำบลบ้านไฮหย่องเป็นเมืองภูเงิน แต่ไปถึงดงพญาไฟก็บริวารเจ็บป่วยล้มตายด้วยไข้ป่าเป็นจำนวนมาก จึงกลับมาพักรักษาตัวและบวชแก้บนที่วัดกลางเมืองกาฬสินธุ์แล้วจึงสึกออกมาทำราชการที่เมืองกาฬสินธุ์ต่อชาวเมืองจึงเรียกว่า “เซียงโคตร” ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

•ปีมะเส็ง ตรีศก จ.ศ. ๑๒๔๓ ตรงกับปี พ.ศ. 2424 กำกับรักษาราชการเมืองกาฬสินธุ์ จึงมีใบบอกเร่งผูกส่วยผลเร่วและเงินลงไปทูลเกล้าฯ ถวายที่กรุงเทพฯ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งว่าที่ “พระยาไชยสุนทร” เจ้าเมือง ซึ่งสัญญาบัตรตราตั้งได้มาถึงเมื่อปีมะเมีย จัตวาศก จ.ศ. ๑๒๔๔ ตรงกับปีพ.ศ. 2425

•ปีมะเส็ง ตรีศก จ.ศ. ๑๒๔๓ ตรงกับปี พ.ศ. 2424 พระยาไชยสุนทร(โคตร) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์และพระราษฎรบริหาร(ทอง) เจ้าเมืองกมลาไสย เห็นว่าเมืองทั้ง 2 มีปัญหาเรื่องเขตแดนเมืองที่ยังตกลงกันไม่สิ้นสุด พระยาไชยสุนทร(โคตร) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์และพระราษฎรบริหาร(ทอง) จึงได้พร้อมกันตกลงทำหนังสือแบ่งเขตแดนให้ไว้แก่กันคนละฉบับไว้ว่า “เขตแดนที่ตกลงเป็นเขตแดนแขวงเมืองกมลาไสยนั้น ปักหลักเขตแดนแต่บ้านหลุบตามทางไปถึงห้วยคำมักมายไปถึงช่องทางคำขี้มด เขาภูพานข้างตะวันออก ข้างตะวันตกไปทางทุ่งแม่นางบ่อนท่าประทาย น้ำลำพะชีย์ ข้างใต้เป็นเขตแดนเมืองกาฬสินธุ์ ตามหลักซึ่งฝังไว้เป็นแล้วแก่กัน”

•ปีมะเส็ง ตรีศก จ.ศ. ๑๒๔๓ ตรงกับปี พ.ศ. 2424 พระธิเบศวงษา(ดวง) เจ้าเมืองกุดสิมนารายณ์ถึงแก่กรรม พระยาไชยสุนทร(โคตร) และกรมการเมืองกาฬสินธุ์ได้ปรึกษากัน จึงมีใบบอกขอเมืองกุดสิมนารายณ์ที่ไปขึ้นกับเมืองมุกดาหารกลับคืนมาขึ้นกับเมืองกาฬสินธุ์ตามเดิมและขอท้าวกินรีบุตรราชวงศ์คำเชี่ยงเป็นที่ ”พระธิเบศวงษา” เจ้าเมืองกุดสิมนารายณ์

•เมื่อปีมะเมีย จัตวาศก จ.ศ. ๑๒๔๔ ตรงกับปีพ.ศ. 2425 พระศรีสุวรรณ(พก) เจ้าเมืองแซงบาดาล ถึงแก่กรรม ราชวงศ์(ขี) ได้ดูแลรักษาราชการบ้านเมืองได้ 2 ปี ราชวงศ์(ขี) ก็ถึงแก่กรรม พระยาไชยสุนทร(โคตร) และกรมการเมืองกาฬสินธุ์ได้ปรึกษากัน จึงมีใบบอกขอท้าวจารย์โคตรบุตรอุปฮาด(พรหม) เป็นที่ “พระศรีสุวรรณ” เจ้าเมือง ท้าวเชียงทุมเป็นอุปฮาด รักษาราชการเมืองแซงบาดาลต่อไป

•เมื่อปีมะแม เบญจศก จ.ศ. ๑๒๔๕ ตรงกับปีพ.ศ. 2426 พระยาไชยสุนทร(โคตร) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ ได้ถึงแก่กรรมลง เมื่อได้รับสัญญาบัตรตราตั้งเป็นเจ้าเมืองกาฬสินธุ์กับท้องตราขอเมืองกุดสิมนารายณ์ที่ไปขึ้นกับเมืองมุกดาหารกลับคืนมาขึ้นกับเมืองกาฬสินธุ์ตามเดิม หลังกลับมาอัญเชิญสัญญาบัตรและท้องตรามาไว้ที่เมืองกาฬสินธุ์ก็ป่วยอยู่ได้ 3 เดือนก็ถึงแก่กรรม เมื่อวันศุกร์ขึ้น ๑๐ ค่ำเดือน ๗ เมื่อปีมะแม เบญจศก จ.ศ. ๑๒๔๕ ตรงกับวันศุกร์ที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2426 กรมการเมืองกาฬสินธุ์จึงว่างลงหลายตำแหน่ง

ใกล้เคียง

พระยาชัยสุนทร (โสมพะมิตร) พระยาชัยสุนทร (เก ณ กาฬสินธุ์) พระยาชัยสุนทร (หมาแพง) พระยาชัยสุนทร (โคตร) พระยาชัยสุนทร (เจียม) พระยาชัยสุนทร (พั้ว) พระยาชัยสุนทร (ทอง) พระยาชัยสุนทร (จารย์ละ) พระยาชัยสุนทร (กิ่ง) พระยาชัยสุนทร (หล้า)